Cilt lekeleri niçin olur? Cilt lekesi türleri…
Deride meydana gelen renk değişikliğinin biroldukça nedeni olabilir. Bazen, can sıkıcı olmakla birlikte endişe edilecek bir konum değildir. Bununla beraber, daha tehlikeli bir duruma da işaret ediyor da olabilir.
Vücudumuzda, düzgüsel cilt renginden daha belirgin olarak ortaya çıkan lekeler hayatımızı negatif etkilerken, özellikle gençlerde ruhsal sorunlara neden olabiliyor. Ciltteki lekelerin neden oluştuğu, cilt lekelerinin çeşitleri benzer biçimde cilt lekeleriyle ilgili merak ettiklerinizi haberimizi okuyarak öğrenebilirsiniz…
CİLT LEKELERİ NEDİR? NASIL OLUŞUR?
Yaşamın ilerleyen dönemlerinde gelişen koşullar, yanlış beslenme, genetik yapı, kirli hava gibi ciltte lekelerin oluşumunda etkili olan faktörlerdir.Cildimize rengini pigment melanin denilen bir madde verir. Melanin, melanosit hücrelerinde bulunan amino asit tirosinden türetilen karmaşık bir polimerdir. Melanosit hücreleri, cildimizin (epidermis) üst tabakası süresince dağıtılan özelleşmiş hücrelerdir. Melanin üretildikten sonrasında, etrafındaki öteki cilt hücrelerine yayılır ve cildimize eşit bir renk görünümü verir. Kimi zaman melanosit hücreleri, gruplar halinde veya kümeler oluşturarak, benler, çiller, yaşlılık lekeleri ve diğer cilt renklenmelerini oluşturabilirler.
Çoğu insanda melanin dengeli olarak verilen bir şeydir, sadece, bazı durumlarda, ciltte çok fazla, çok az veya hiç melanin mevcut olmayabilir. Deri renk değişimleri, anormal kan damarları, mantarlar ve cilt anatomimizin öteki yönlerinden de oluşabilir.
CİLT LEKELERİNİN ÇEŞİTLERİ
Melazma: kimi zaman kloazma olarak da adlandırılan melazma, çoğu zaman yüzde kahverengi lekelerin görüldüğü bir durumdur. Genellikle hormonal değişikliklerle tetiklenirler ve sıklıkla bundan dolayı hamile hanımlarda görülürler. Bazen insanlar melazmaya “hamilelik maskesi” derler. Melazma ek olarak kontraseptifler, hormon replasman tedavisi ve aşırı güsevinç maruz kalmaktan da kaynaklanabilir. Kadınlarda daha yaygın olmasına rağmen, erkekler de melazma görülebilir. Ciltte artan melanin miktarı epidermiste (cildin üst tabakası), dermiste (cildin orta tabakası) veya her ikisinin bir kombinasyonu bu duruma niçin olabilir. Melazma tehlikeli bir konum değildir, fakat şüphesiz ki yaşam kalitesini etkileyebilir. Neyse ki, en yaygın olanı, bileşen hidrokinon ile bir parlatıcı krem kullanmak suretiyle tedavi edilebilirler.
Doğum lekeleri: Doğum lekeleri, normalde doğumda bulunan cildimizdeki renkli lekelerdir. Kimi zaman bu lekeler kırmızı renkte olabilir. Bu durumdaki lekeler, çoğu zaman “vasküler doğum lekesi” dir. Doğum lekeleri derideki anormal kan damarlarından kaynaklanır. öteki ana doğum lekesi türüne “pigmentli doğum lekesi” denir. Bu tür doğum lekesi doğumda bulunur ve genellikle kahverengi, siyah yada mavimsi gri renklidir. Doğum lekeleri genellikle sağlığı etkileyen riskler taşımazlar, sadece çocuğun gözünün yakınında veya kozmetik bakımdan endişe duyulacak sorunlu bölgelerde bulunurlarsa, çıkarılabilirler.
Hemanjiyomlar: Kan damarlarının kümelenmesiyle oluşan iyi huylu lekelerdir. Genellikle deride yada bazen iç organlarda, özellikle karaciğerde görünürler. Normalde doğumda bulunurlar ve nadiren semptomlara neden olurlar. Hemanjiyomlar genellikle doğum lekelerine benzerler ve kırmızı, kırmızı-mavi ila somon rengine kadar değişik renklerde olabilirler. Birçok hemanjiyom türü, çocuk 10 yaşına gelene kadar kaybolabilir, öteki lezyonlar veya yaralarla oluşan lekeler, jel şeklinde ilaçlarla ya da cerrahi yöntemlerle tedavi edilirler.
Seboreik Dermatit: Kırmızı, kaşıntılı ve pullu döküntülerin tipik olarak kafa derisi üzerinde ve bununla birlikte vücudun diğer bölgelerinde geliştiği bir cilt rahatsızlığıdır. çoğu zaman psoriazis, egzama yada alerjik reaksiyondan meydana gelen döküntülere benzemektedir. Kızarıklık bulaşıcı değildir, sadece genellikle uzun süreli bir durumdur. Semptomlar kepek, yağlı ve pullu cilt, kırmızı deri yada kabuklanma ve bazen kaşıntı yada batma içerebilir. Kati neden bilinmemektedir sadece ilaç, krem, şampuan ve merhem ile veya antifungal ilaçlar veya bağışıklık sistemini etkileyen ilaçlar ile tedavi edilebilir.
Vitiligo: Derinin beyaz lekeler oluşturduğu bir hastalıktır. Melanosit hücreleri melanin üretmeyi bıraktığında ya da işlevlerini kaybettiklerinde ortaya çıkar. Durumun nedenleri belirsizdir, sadece otoimmün bir hastalık olduğu düşünülmektedir. Her yaşta ve vücudun herhangi bir yerinde görülebilir. Bazen beyaz yamalar vücudun her tarafına yayılır ve ilerleyen zamanlarda aynı büyüklükte kalırlar. Vitiligo çoğu zaman, zaman içinde daha büyük bir yamaya dönüşür ya da deri üzerinde küçük soluk bir nokta olarak görülür. Vitiligo genellikle zararsızdır ve bulaşıcı değildir, sadece kozmetik görünümü, vitiligodan muzdarip olan kişilerde duygusal ve psikolojik sorunya neden olabilir. Kortikosteroid kremler, depigmentasyon tedavileri ve UVA ve UVB fototerapi dahil olmak üzere vitiligo görünümünü azaltmaya yardımcı olabilecek çeşitli tedaviler vardır. Bu tedavilerden bazılarının yan tesirleri bulunmuş olduğu için, tedavi seçeneklerini bir doktora danışarak belirlemek gerekir.
Albinizm: Hipoigmentasyonun bir başka aşırı şeklidir ve melanin üretiminde gerekli olan enzim olan tirozinazın yokluğuna veya yokluğuna bağlı olarak deri, saç ve gözlerdeki pigmentasyonun kısmen veya tamamen yok olmasına neden olur. Dünyada her 17.000 kişiden birinde görüldüğü tahmin edilmektedir. Doğumda tüm ırkları etkileyen bir genetik bozukluktur. Albinizm, melanin üretiminden görevli bir veya birkaç gendeki bir kusurdan doğar. Ne tür bir albinizm olursa olsun, hastalığı olan tüm insanlar, ışık hassasiyetleri, hizalama problemlerı, zayıf görüş ve daha fazlası dahil olmak üzere görme sorunlarından muzdariptirler. Albinizm genellikle zamanla fenaleşmeyen tedavi edilemez bir durumdur. Albino olan insanoğlu cilt kanseri için risk altındadırlar ve korunma prosedürlerini uygulamalı ve güsevinç çok dikkat etmelidirler. Hastalığın olumsuz sosyal ve duygusal belirtileri yaygındır. Tedavi olanakları sınırlıdır.
Tinea Versicolor: Pityrosporum ovale adında olan deride bulunan doğal bir maya, kontrolden çıktığında ve cildin pigmentasyonunu değiştirmeye başladığında ortaya çıkan bir durumdur. Cilt lekeleri daha açık yada daha koyu olabilir. Tinea versicolor sıcak hava, yağlı cilt, zayıflamış bağışıklık sistemi, hormonal değişiklikler ve aşırı terleme gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. Bu vaziyet gençlerde ve genç erişkinlerde, sıcak ve nemli iklimlerde yaşayan erişkinlerde ortaya çıkmaktadır. Tinea versicolor, genellikle renksiz yamalar veya lekelerin çıkarılmasında etkili olan reçetesiz anti-fungal (mantar tedavisinde kullanılan) ilaçlar ile tedavi edilebilir.
Liken sklerozus: İnce beyaz cilt lekeleri oluşturan nadir bir durumdur. çoğu zaman cinsel bölgeleri etkileyen lekelerdir. Menopoz dönemindeki hanımlarda sık görülür, ancak erkekler ve çocuklar da etkilenebilir. Yaygın belirtileri arasında ciltteki pürüzsüz beyaz lekeler, bir araya gelen beyaz çatlaklar ve çatlama yada ağrı, kaşıntı, kırılgan cilt, kırışık yada kalınlaşmış deri bulunur. Liken sklerozusun nedeni bilinmemekle beraber, hormonal dengesizlikler aşırı aktif bir bağışıklık sistemi belli başlı faktörlerdir. Bu bulaşıcı değildir ve ilişki yoluyla yayılmaz. Günümüzde bu durumun tedavisi yoktur sadece belirtiler steroid kremler ve merhemler kullanılarak yönetilebilir. Doğru kullanıldığında, kremler çoğu zaman semptomları tamamen hafifletmeye destek sağlar.
Egzama: Atopik dermatit olarak da bilinen egzema, inflamasyon sonucu kırmızı, kaşıntılı ve kuru cilde yol açan bir cilt rahatsızlığıdır. Kimi zaman kırmızı bir döküntü içinde beyaz lekeler oluşabilir. Bu vaziyet çoğu zaman çocuklarda bulunur, ancak yetişkinlik döneminde de devam edebilir. Egzama semptomları, kaşıntılı olan kuru, pullu, kalınlaşmış deriyi içerir. Özellikle koyu tende kişilerde egzama, cildin renginin değişmesine neden olarak etkilenen bölgeyi çevreleyen deriyi daha açık veya koyu hale getirebilir. Egzamanın nedeni bilinmemektedir, ancak alerjiler, astım ve tahrişe karşı aşırı aktif bir bağışıklığın bir tepkisi olduğu düşünülmektedir. Bu durumun tedavisi yoktur. Biroldukça insanda egzama zaman içinde geçebilir. Doktorlar, semptomları hafifletmek için topikal kortikosteroid kremler ve merhemler, oral ilaçlar ve ışın tedavisi önerebilir.
Pityriasis alba: Çocuklarda ve genç erişkinlerde yaygın olarak bulunan ve ciltte soluk pembe veya kırmızı, pullu lekeler oluşturan bir cilt bozukluğudur. Terim, pityriasis (pullu) ve alba (beyaz) kelimelerinden türetilmiştir. Bu lekeler temizlendiğinde, deride iz bırakırlar. Pürüzsüz olan bu lekeler yer değiştirir. Lekeler yuvarlak, oval veya düzensiz olabilir ve özellikle de yüz ve kollarda çok sayıda yamalar oluşabilir. Durumun, egzama ile ilişkili olduğuna inanılmaktadır, bundan dolayı de, aşırı etken bir bağışıklık sistemi, şüphelenilen bir nedendir. Yamalar birkaç ay içinde temizlenebilir. Bazı durumlarda birkaç yıl sürebilir. Pityriasis alba için aslabir tedavi yöntemi yoktur. Lekeler çoğu süre yetişkinlikte ortadan kaybolur. Ancak, bir hekim çoğu zaman kuruluk ve / veya kaşıntıyı hafifletmek için bir steroid veya steroid olmayan krem verebilir. Bazı durumlarda, lekeler zamanla parlayabilir ve daha çok tedavi gerektirebilir.
İdiopatik guttat hipomelazozu: İdiopatik guttat hipomelanozis, genellikle boyun bölgesi, kolların üst arkası ve yüzde 1 ila 10 mm çapında düz beyaz lekelerin oluşmasına yol açan bir bozukluktur. çoğu zaman açık tende bireylerde bulunur, sadece koyu deride de olabilmektedir. Kesin nedeni bilinmemekle beraber, genellikle 40 yaş ve üzerindeki kişilerde ortaya çıkar. Lekeler iyi huyludur ve melanosit hücreleri öldüren güneşe maruz kalmış olduğunda oluştuğu düşünülmektedir. çoğu zaman tedavi gerektirmez, sadece güneş hasarının engellenmesi için önleyici tedbirler alınmalıdır. Topikal steroidler, kremler ve dermabrazyon noktaların görünümünü en aza indirgemek için kullanılabilir.